واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عمومی جامعه

author

  • حسینیان مقدم, حسین
Abstract:

واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عمومی جامعه[1] حسین حسینیان مقدم[2] چکیده قیام عباسیان بر پایه عدالت‌خواهی و با شعار «الرضا من آل محمد» پا گرفت و سرانجام با قدرت یافتن سفاح به سرانجام رسید (132 ق). به باور عام مورخان و محققان در این‌باره، مفهوم رایج شعار «آل محمد» دخترزادگان رسول خدا (ص) یا به تعبیری ائمه اطهار(ع) بوده اند که در روند قیام عباسی از این معنا، تهی و به خاندان عباسی تفسیر شد و بدین سبب حکومت عباسی در آینده به چالش‌های بسیاری گرفتار آمد. این دیدگاه نقدپذیر است؛ زیرا می‌توان پرسید: چرا عباسیان شعاری سردادند که نه با وضع خاندانی آنان سازگار بود و نه با فرض پیروزی‌شان، جز با نیرنگ و فریب‌کاری، به تأثیرگذاری این شعار در عرصه سیاست و قدرت، امید نمی‌رفت. این پژوهش با رصد شعار «الرضا من آل محمد» در برخی از قیام‌ها، از راه‌بُرد روشن عباسیان و ‌آشنایی مردم با شعار آنان سخن می‌گوید و کاربرد مفهوم گسترده‌تری را درباره واژه «آل» نزد مردمان جامعه آن روزگار، اثبات می‌کند؛ سپس به تبیین هم‌خوانی آن با گزاره‌های تاریخی، گفتمان قرآنی و ادبیات شیعی و سنی می‌پردازد و به خاستگاه این خطای تاریخی اشاره می‌کند.   [1]. تاریخ دریافت:  15/4/92 تاریخ پذیرش23/10/92 [2]. استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گروه تاریخ، قم، ایران[email protected].

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی کاربرد رنگ سیاه در میان عباسیان

سیاهی جامه‌ها و پرچم‌های عباسیان در دوران نهضت و نظام، موجب اشتهار آنها به مسوّده شد و به تبعِ آن، مبلّغان و کارگزاران فرهنگیِ آنها این اندیشه را در تاریخ‌نگاری اسلامی مطرح ساختند که رنگ یاد شده، مختص خاندان عباسی و هواداران آنها بوده است. پرسش کانونیِ این مقاله این است که «برگرفتن رنگ سیاه از جانب عباسیان، معطوف به کدام هدف بود؟» این مقاله می‌کوشد با رویکردی توصیفی‌ـ‌تحلیلی، نشان دهد که عباسیان ...

full text

واکاوی گونه‏‏های دخالت ذهنیت راویان در فهم حدیث

هدف این نوشتار معرفی یکی از ویژگی‌های مشترک «منطق فهم حدیث» و «دانش هرمنوتیک» است و در آن، گونه‌‏های دخالت ذهنیت ناقلان حدیث در فهم مخاطبان کتب روایی بررسی می‌شود. این پژوهش می‏کوشد تا نمونه‌‏هایی از احادیث را گردآوری و دسته بندی نماید که فهم راوی، ناقل یا گردآورنده از معنای حدیث در روایت‌گری او تأثیر گذاشته و در نتیجه، امکان دارد به فهم نادرست مخاطبان منجر شود. سپس در هر مورد راهکار‏های مناسب ...

full text

واکاوی گونه‏‏های دخالت ذهنیت راویان در فهم حدیث

هدف این نوشتار معرفی یکی از ویژگی های مشترک «منطق فهم حدیث» و «دانش هرمنوتیک» است و در آن، گونه ‏های دخالت ذهنیت ناقلان حدیث در فهم مخاطبان کتب روایی بررسی می شود. این پژوهش می‏کوشد تا نمونه ‏هایی از احادیث را گردآوری و دسته بندی نماید که فهم راوی، ناقل یا گردآورنده از معنای حدیث در روایت گری او تأثیر گذاشته و در نتیجه، امکان دارد به فهم نادرست مخاطبان منجر شود. سپس در هر مورد راهکار‏های مناسب ...

full text

واکاوی فهم انتقادی از گفت‌وگوی بین ادیان در تجربه و ذهنیت ایرانی

بیش از 30 سال است که حضور در اجلاس‌ها و سمپوزیوم‌های گفت‌وگوهای بین ادیان در دستور کار برخی از سازمان‌ها و نهادهای دینی و اجتماعی ایران قرار گرفته است. کنشگران فعالیت‌کننده، ازنظر دانش و تجربه و نیز رویکردهای متفاوتی که برگزیدند، منبع مهمی برای تحلیل به شمار می‌روند. این پژوهش می‌کوشد به فهم دانش و تجربۀ کنشگران و تفسیر انتقادی آنها به گفت‌وگوی بین ادیان بپردازد و با ساخت و نظام‌مندسازی مضامین ...

full text

واکاوی اصول تعامل اخلاقی پلیس با جامعه در آثار حِسبه‌نویسان

ارتقای سطح کمّی و کیفی تعامل پلیس و جامعه که به افزایش سرمایۀ اجتماعی این سازمان منجر می‌شود، از دغدغه‌های مهم در مدیریّت پلیس جامعه‌محور است. حاکم شدن اخلاق بر رفتار پلیس می‌تواند نقش مهمّی در این زمینه داشته باشد. از سوی دیگر، در آثار دانشمندان اسلامی، عمدۀ مباحث مربوط به نحوۀ تعامل مجری قانون با مردم، به منابعی مربوط است که به امر حسبه پرداخته‌اند و در خلال آن‌ها به فرد محتسب، توصیه‌هایی اخلاقی...

full text

شعاع اندیشه در شعار بی‌منطقی: نقدی بر یک تحلیل

بنچوینگا فیلسوف و اندیشمند معاصری است که در کتاب منطق و دیگر مُهملات، به بررسی و تحلیل چند و چون و چرایی طرح برهان وجودی از سوی آنسلم پرداخته است. این تحلیل وی،‌ به ظاهر بحثی انگیزه‌شناختی دربارۀ برهان وجودی است؛ اما در واقع، آنسلم و برهان وجودی وی، بهانه‌ای برای طرح سایر دیدگاه‌هایش است؛ از این‌رو، در طی فصول این کتاب، بسیاری از دیدگاه‌های خود را دربارۀ ماهیت انسان و روح و شأن و جایگاه منطق و ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 13

pages  27- 54

publication date 2014-04

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023